SHKRUAN: GANI MEHMETAJ
Turqia e Greqia ende kanë probleme identitare. Greqia me gjysmën e popullatës jogreke është përpjekur që këtë shpërpjesëtim ta plotësojë me nacionalizëm shtetëror grek dhe me ortodoksizmin mesjetarë që e shpallen fe zyrtare. Kisha ishte shteti dhe shteti ishte kisha. Je ortodoks, je grek, e kanë trumbetuar elitat politike e shtetërore, kur popullatën nuk kanë arritur ta bindin se janë grek, sidomos popullatën arbëreshe katolike të ritit bizantin. Me terror e masakra e kanë bërë homogjenizimin e kombit e spastrimin etnik. Dhe ky homogjenizim i dhunshëm pati pasoja gjatë historisë. Luftërat civile, përplasjet deri në shfarosje brenda greke, gjenocidi ndaj shqiptarëve të Çamërisë e kanë tronditur Greqinë.
Mbi rrënojat e Perandorisë turke e ka ndërtuar kombin edhe Turqia, duke ndjekur modelin e kombit mbi fenë, megjithëse armenët e krishterë i shfarosi. Ataturku ka bërë shartim të çoroditur të shumë kombeve në Azinë e vogël. Mbi traditën osmane-arabe, të shartuar me alfabetin latin e kulturën e huazuar evropiane është krijuar kombi artificial turk, ku islami i fuqishëm e ka ndjerë vetën të nëpërkëmbur. Tradita e islamit nuk është pajtuar asnjëherë me këtë blasfemi, prandaj sot po ua kthen goditjet laikëve. Luftërat civile e grusht shteti i ushtarakëve mu si në Greqi e kanë goditur në mënyrë ciklike edhe këtë shtet.
Mu si grekët edhe Turqia gjysmën e popullatës i ka joturke. Është një përzierje kombesh si askund tjetër në Evropë e në Azi.
Greqia e Turqia u bënë shtete duke shkrirë shqiptarët etnike në Greqi dhe shqiptarët e shpërngulur në Turqi.
Sipas modelit (mosntres) turke-greke po vepron edhe Maqedonia veriore: në territorin shqiptar e bëri shtetin sllavë, me një komb të sajuar pas vitit 1945.
Shqiptarët në Gadishullin Ilirik ende janë të ndarë në pesë shtete.