ILA DILO SHEPERI ESHTE GURI I PARE I THEMELIMIT TE PAVARESISE SE SHTETIT SHQIPETAR .
ILIA DILO KREU SHKOLLEN GJYSEM TE MESME NE VENDLINDJEN E TIJ NE ZAGORIE DHE PERFUNDOI “ZOSIMENE E JANINES” NE VITIN 1890 ME MEDALJEN E ARTE.
NE MOSHEN 35 VJECARE,NE 1908 , QINDIS ME DOREN E TIJ MEMORANDUMIN E NISUR NE ZAGORIE DHE E FIRMOSUR NGA INTELKTUALET KUNDRA PORTES SE LARTE DHE PATRIAKANES SE STAMBOLLIT QE ISHTE SHTET BRENDA SHTETIT.
NE TE DEMASKOHESHIN ZGJEDHJET PARLAMENTARE TE VITIT 1908 , KU BINTE NE SY LENIA E KANIDATURAVE TE AFTA , SI AJO E JORGJI CAKOS .
KERKOHEJ HAPJA E SHKOLLAVE SHQIPE NE TE GJITHA ZONAT ME POPULLSI SHQIPETARE.
NE KETE MEMORANDUM U KUJTONTE DHE UA BENTE TE QARTE SE SHQIPETARET U PERKASIN RRACES SE PASTER ILIRE KU NUK GJEN DALLIM MIDIS ORTODOKSVE, MYSLYMANVE APO KATOLIKVE .
U KUJTONTE BETEJEN E LABERISE .
NE GRYKE TE KUCIT U DERDHE
300 TRIMA LESHE VERDHE
TE GJTHE ME SY BOJE QIELLI QENE .
MEMORANDUMI NUK PATI EFEKT TEK PORTA E LARTE PER MOMENTIN, POR SHERBEU SI ZJARR PER TERE VENDIN.
KESHTU NISI MEMORANDUMI I DYTE NE MALESINE E MADHE NE VITIN 1911, I CILI E MORI EMRIN MEMORANDUMI I GRECES .
MEMORANDUMI U FORMUA NGA I. QEMALI DHE U FIRMOS NGA KRERET E FISEVE NGA LUIGJ GURAKUQI.
MIDIS 37 KRERVE TE FISEVE TE MALESISE QENDRON NE KRYE DHE FIRMA E DEDE GJON LULIT DHE E SOKOL BACIT . NE TE KERKOHESH AUTONOMIA E PLOTE NE TE GJITGA TREVAT SHQIPETARE. PRA,KEMI LEVIZJEN PER PAVARESI QE NISI NGA ILIA DILO, QE PER HERE TE PARE LEVIZIN INTELEKTUALET .
MEMORANDUMI I DILOS ISHTE : LENIA E KOKES NE TAVOLINE, SE TE GJITHE ATA QE KISHIN BERE PAK A SHUME TE NJEJTEN GJE, I KISHTE GJETUR VDEKJA: SI KOTO HOXHI , PANDELI SOTIRI , KTISTO NEGOVANI , AT STATH MELANI , AT BLLACI ETJ. DHE NUK VONOI, KISHA E ÇKISHEROI, KAPET NE JANINE DHE I JEP PER GJYKIM GJYKATES USHTARAKE NE SARANDE, E CILA MERR VENDIM ME VDEKJE.
VENDIMIT TE GJYKATES I PERGJIGJET ME BURRERI : EDHE FYTIN SIKUR TE MA PRISNI
NGA GURMAZI IM, PERSERI DO TE DALIN GEMAT A.B. DHE C SHQIP.
JETA E ILIA DILOS ESHTE NJE JETE PLOTE LAVDI E PERKUSHTIM NDAJ ATEDHEUT TE TIJ. AI ISHTE AVOKAT I SE DREJTES.
ILIA DILO ISHTE NJE MENDJE NDRITUR JO VETEM NE FUSHEN E GJUHESISE, POR AVOKATI ME I MIRE I TE TERA KOHRAVE NE MBROJTJEN E TE DREJTAVE KOMBETARE.
AI U DENUA NGA KISHA, U MENJANUA APO U IZOLUA NGA MBRETI ZOG, SIC ISHTE RASTI I LENIES 8 VJET NE BENJE, PER TE MOS PASUR KONTAKT ME INTELEKTUALET E GJIROKASRES, TE CILET NE ATE KOHE NUK MUNGONIN .
KULMIN E TIJ SI ORATOR DHE PUBLICIST E TREGOI NE SHESHIN E GJIROKASTRES NE 1920
ME RASTIN E TETE VJETORIN TE PAVARESISE, ME NJE FJALIM BRILAND MAHNITI POPULLIN E GJIROKASTRES DHE TERE VENDIT.
QE NGA AJO DITE AI U THIRR ILIA DILO SHEPERI, PER TA IDENTIFIKUAR ME SAKTE.
NE VITIN 1935 PROPOZOHET PER TU NGRITUR BUSTI NE SHESHIN E GJIROKASTRES, PIKERISHT NE ATE VEND KU MBAJTI FJALIMIN E TIJ PA LETER.
KEMBENGULI QE NE VEND TE TIJ TE VIHET KANIDATURA TJETER, QE ISHTE E ÇERÇIZ TOPULLIT.
NDAHET NGA JETA NE VITIN 1945 DHE VARROSET ME CERMONI MADHESHTORE NE VENDIN E RUAJTUR NGA KISHA PER SHENJTORET E SAJ.
NE VITIN 1960 DEKOROHET NGA KUVENDI POPULLOR SI MESUES I POPULLIT, KURSE NE VITIN 1971 ÇVARROSET POLITIKISHT PER TU BERE PRESION FAMILJES DHE INTELRKTUALEVE TE SHQUAR ZAGORITE, QE TE MBYLLNIN GOJEN MBASI NE DORESHKRIMET E TIJ JETONTE FRYMA ANTIKOMUNISTE.
LAVDI KETIJ BIRI TE SHENJTE .