SHKRUAN: KASTRIOT DERVISHI
Me dekretin nr.3005, datë 23.11.1959 të Presidiumit të Kuvendit Popullor regjimi komunist pat shpallur një amnisti për të arratisurit politike, prej së cilës u amnistuan 7.003 persona dhe u cilësuan “kriminelë lufte” 208 të tjerë. Nga kjo amnisti u riatdhesuan në Shqipëri vetëm 60 persona, një pjesë e të cilëve edhe u burgosën pas një farë kohe. Nga 208 personat, jetonin në fundin e vitit 1990, rreth 104 persona. Në vitin 1991 në kushtet e reja, trashëgimtarët e regjimit komunist kërkuan “aktualizimin” e dekretit të vitit 1959. Një informacion nr.959, datës 4.9.1991 i Ministrisë së Rendit Publik, listoi 118 persona si “kriminelë”. Formulimi i listës u bë në mënyrë naive dhe qesharake nga Ministria e Rendit Politik, në bazë të dekretit të amnistisë së vitit 1959. Nuk ishte kurrfarë akti ligjor në përcaktimin e saj. Autoritetet e ministrisë në fjalë, bënë një interpretim idiot të dekretit të vitit 1959, pa marrë parasysh rrethanat e reja në të cilat ndodhej Shqipëria. Kryegafa e kësaj liste me “kriminelë” ishte zëvendësimi i Mbretit Zog me Leka Zogun. Pra hartuesit e listës i njihnin të drejtën vetes të vendosnin për “trashëgiminë” e “kriminelëve”. Dhe meqë Leka Zogu ishte 5 vjeç kur mbaroi lufta, ai ishte bërë “kriminel”. Ky dokument me fjalinë shoqëruese “Lista emërore e kriminelëve të arratisur jashtë shtetit që nuk përfitojnë nga amnistia e bërë me dekretin nr.3005, datë 23.11.1959”, nuk njihet deri sot. Atë e hartuan oficerë Sigurimi që punonin në atë kohë në Ministrinë e Rendit Publik. Çdo pikë e kalimit kufitar kishte urdhër t’i ndalonte personat e kësaj liste të hynin në Shqipëri. Por, sikurse e përmenda, kjo listë përbëhej nga të vdekur e të gjallë, duke e paraqitur kështu si një listë qesharake. Listë nuk pati fuqi. Të arratisurit u amnistuan me nenin 2 të ligjit nr.7514, datë 30.9.1991 “Për pafajësinë, amnistinë dhe rehabilitimin e ish të dënuarve dhe të përndjekurve politikë”.
Lista e “kriminelëve të luftës” e datës 4.9.1991
1-Leka Zogu
2-Azem Mustafa Shehu
3-Avdul (Aqif) Emin Kadiu
4-Alo Muke Luarasi
5-Asllan Zenel Cenaj
6-Ajdin Qazim Mete
7-Abulla MuratKaloshi
8-Ali Kajmak Tubova
9-Ago Sherif Agaj
10-Asim Shefqet Jakova
11-Abaz Fejzo Ermenji
12-Bajrush Azem Kosova
13-Bardhok Shkurt Markaj
14-Dodë Bardhok Gjini
15-Ditar Ibrahim Kurtesi
16-Dilaver HasanKacuqi (u dogj dhjetor 1951)
17-Dilaver Dino Begu
18-Dhimitër Miho Maksakuli
19-Enver Mehmet Shaska
20-Enver Selman Dangëllia
21-Eqrem Hysen Peshkëpia
22-Enver Halim Peshkëpia
23-Eqrem Mahmet Telhaj
24-Ndue Frrok Dushi
25-Gjon Mark Jaku
26-Gjon Marka Çupi
27-Gjon GjetoVokrri
28-Gjon Marka Ndou
29-Hysen Osman Vërçani
30-Hetem HamitXhera
31-Haki Shefik Shehu
32-Hafuz Selman Hasa
33-Hiqmet Elmaz Meçe
34-Hasan Elmaz Dosti (kishte vdekur)
35-Ishan AbdiToptani
36-Isuf Maksut Baruti
37-Islam Sali Dobra
38-Isa Haziz Manastirliu
39-Isuf Mehmet Luzaj
40-Jorgji Refael Ruço
41-Jonuz HysenNdreu
42-Kujtim Bektash Cakrani
43-Kadri Hysen Morina
44-Kolë Ndue Frroku
45-Kolë PrendëDoda
46-Kajo Maksut Tresova
47-Kosta Harallamb Karajani
48-Kalem Ibrahim Xhepaxhiu (u dogj i gjallë dhjetor 1951 në Rrajcë)
49-Limoz Vehip Runa
50-Llesh Marka Doda
51-Miftar Zenel Spahiu
52-Meto Fetah Kalliri
53-Mubereq MuratToptani
54-Mark FranoTraboini
55-Mark Pash Pëllumbaj
56-Mehmet HasanXherahi
57-Mustafa Ismail Doko
58-Mark Bib Vokrri
59-Mark Tunxh Myftari
60-Mark ZefNdreca
61-Musa RexhHasani
62-Mato Murat Myftaraj
63-Ndue Mark Lala
64-Nikoll DodPrenga
65-Ndue Jak Zefi
66-Ndue Jak Bajraktari
67-Ndue Lush Martini (Prela, Miraka)
68-Ndrec NdueTuçi
69-Nikoll Mark Gjon Markaj
70-Ndue Gjon Markaj
71-Nesti JosifKopali
72-Pal Mark Lala
73-Prend NdueKaziu
74-Qemal Mustafa Siqeca
75-Qazim Azem Çakërri
76-Qazim Neki Libohova
77-Qani Emin Lesko
78-Reis SheroAgaj
79-Ramiz Faslli Gjilani
80-Ramiz MehmetKoçaj
81-Ramadan Ismail Koçaj
82-Rexhep Musli Krasniqi
83-Ruhi Veip Runa
84-Reshat Dervishi Biçaku
85-Rexhep Refat Beqiri (Dervish Rexhep)
86-Skënder Muço Metohu
87-Sulo Banush Pipa
88-Syrja Shefik Shehu
89-Sabaudin Shefqet Haxhiu
90-Sait QazimDemneri
91-Selaudin Hysen Sula
92-Selman BanushZhurka
93-Sami Ali Çaushaj
94-Stavro KristoKokali
95-Subi IdrizTopulli (ishte vrarë në vitin 1944)
96-Seit beg Kryeziu
97-Sadik FeçorPremtaj (kishte vdekur)
98-Shaban Fetah Peshtani
99-Shyqyri Dervish Biçaku
100-Tajar Mehmet Shaska
101-Tahir Hajdar Vata
102-Turan Vesel Aliko
103-Teki Isuf Xhindi
104-Tahir Avdulla Hoxha
105-Theodhor Refail Ruço
106-Vasil KolëAndoni
107-Vasil Dhimitër Alarupi
108-Vehbi Mehdi Frashëri (kishte vdekur më 1988)
109-Xhemil Hysen Dino (kishte vdekur më 1972)
110-Xhafer Zenel Meçe
111-Ymer Jakup Çakallozi
112-Zef Zog Zogu
113-Zef Marka Gjoka
114-Zeqir Jashar Hoshi
115-Zyber Mahmut Musaraj
116-Zef Marka Çupi
117-Zef Preng Gjoka
118-Zenel Sali Kellolli
